Yargıtay’dan emsal karar! Taksi sürücüleri fazla mesai alacaksenelerca bir ticari takside saat 15.00 ile 03.00 içinde sürücülük yapan genç, kontratı feshedilince İş Mahkemesi’ne müracaat ederek taksi plakası sahibinden davacı oldu. Davacı taksi sürücüsü, ödenmeyen kıdem ve ihbar tazminatları ile fazla çalışma ve yıllık müsaade fiyatı alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etti.
Davalı taksi sahibi ise davacı ile içindeki münasebetin işçi-işveren münasebeti olmayıp hasılat kirası olduğunu, bu niçinle misyonsuzluk sonucu verilmesi gerektiğini öne sürdü. Davacının personel olarak çalıştığını kabul etmemekle birlikte davacıya ilişkin istifa dilekçesi sunduklarını belirterek davanın reddini savundu. İş Mahkemesi, davacının davalıya ilişkin ticari takside çalıştığı, davalı patronun sahibi olduğu ticari taksiyi satması üzerine iş mukavelesini haklı niye olmaksızın feshettiğine dikkat çekti. Kararda; ticari taksilerde sürücü olarak çalışan emekçilerin günlük elde ettiği kardan aşikâr bir ölçü mal sahibine vermek, kalan hasılatın ise o günün fiyatı olarak personele kalması halinde ticari bir teamül bulunduğu hatırlatıldı. böyleki fiyat ödeme sisteminde ne kadar çalışırsa çalışsın mal sahibine verilen ölçünün değişmeyeceği, ticari taksi sahibinin günlük kendisinin aldığı ölçüden ayrıyeten sürücüye fazla çalışma fiyatı ödemesi halinde fazla çalışmanın büsbütün kendi aleyhine olacağı vurgulandı. Bu niçinle fazla çalışma fiyatı talebinin reddedildiği nedeni öne sürülerek davanın kısmen kabulüne karar verildi.
Her iki taraf avukatı da sonucu temyiz edince devreye Yargıtay 9. Hukuk Dairesi girdi. Mahkeme kararının bozulduğu Yargıtay sonucunda; “Davacı; davalıya ilişkin takside sürücü olarak çalıştığını ve fazla mesai yaptığını sav etmiş, argümanını ispat hedefiyle şahit kanıtına dayanmış ve davacı fazla mesai yaptığını şahit beyanlarıyla ispatlamıştır. Hasılata bağlı günlük yevmiyeli olarak çalışan emekçilerin yevmiyelerinin ölçüsü günlük çalışma müddetine bağlı olup, ne kadar hayli çalışırsa yevmiye artacağından çalışılan tüm saatlerin olağan fiyatı yevmiye içerisinde alındığından fazla çalışma fiyatının zamsız meblağının yevmiyenin ortasında ödendiği kabul edilerek fazla çalışma fiyatının sadece%50 artırımlı kısmı hesaplanıp karar altına alınmalıdır. Bu niçinle belgede mevcut eksper raporu bir değerlendirmeye tabi tutularak, fazla çalışma fiyatının yalnızca yüzde 50 artırımlı kısmı hesaplanıp, makul oranda bir takdiri indirim yapılarak, fazla çalışma fiyatının karar altına alınması gerekirken, yerinde olmayan münasebet ile talebin reddi yanılgılı olup, bozmayı gerektirmiştir.” denildi.
Taksicinin fiyatı gerçek hesaplanmalı
bir daha yapılan yargılamada İş mahkemesi birinci sonucunda direndi. Bu karar da temyiz edilince devreye bu sefer Yargıtay Hukuk Genel Şurası girdi. Emsal nitelikte bir karara imza atan Konsey, taksicilere fazla mesai fiyatı verilmesi gerektiğine hükmetti. Kararda şu sözlere yer verildi: “İşçininparçabaşıücretiarasında zamsız kısmı ödenmiş olmakla, fazla çalışma fiyatı yalnızca yüzde elli artırım ölçüsüne göre belirlenmelidir. Hasılata bağlı günlük yevmiyeli olarak çalışan emekçilerin haftalık kırkbeş saatten çok çalışsa dahi fazla çalışma fiyatına hak kazanmayacağına ait bir düzenleme bulunmamaktadır. Bu prestijle, hasılata bağlı günlük yevmiyeli olarak çalışma sisteminde, haftalık 45 saati aşan bir çalışması bulunması durumunda çalışanın fazla çalışma fiyatına hak kazanacağı kabul edilmelidir. Öteki taraftan, emekçinin çalışma müddeti arttıkça geliri de artış göstereceğinden, fazla çalışma fiyatının zamsız meblağının yevmiyenin ortasında ödendiği kabul edilerek fazla çalışma fiyatının yalnızca yüzde elli artırımlı kısmı hesaplanmalıdır. .Bu prestijle, belge çerçevesindeki kanıtlar, yapılan işin niteliği ve şahit beyanları dikkate alındığında davacının fazla çalışma yaptığı anlaşıldığından, mahkemece davacının haftalık kaç saat fazla çalışma yaptığı belirlenmeli, sonrasındasında fazla çalışma fiyatının yalnızca yüzde elli artırımlı kısmı hesaplanmalı ve hesaplanan ölçüden da karineye dayalı makul oranda indirim yapılarak karar verilmelidir. Hal bu biçimde olunca Hukuk Genel Konseyi’nce da benimsenen Özel Daire bozma sonucuna uyulmak gerekirken, evvelki kararda direnilmesi yol ve yasaya alışılmamıştır.”
Davalı taksi sahibi ise davacı ile içindeki münasebetin işçi-işveren münasebeti olmayıp hasılat kirası olduğunu, bu niçinle misyonsuzluk sonucu verilmesi gerektiğini öne sürdü. Davacının personel olarak çalıştığını kabul etmemekle birlikte davacıya ilişkin istifa dilekçesi sunduklarını belirterek davanın reddini savundu. İş Mahkemesi, davacının davalıya ilişkin ticari takside çalıştığı, davalı patronun sahibi olduğu ticari taksiyi satması üzerine iş mukavelesini haklı niye olmaksızın feshettiğine dikkat çekti. Kararda; ticari taksilerde sürücü olarak çalışan emekçilerin günlük elde ettiği kardan aşikâr bir ölçü mal sahibine vermek, kalan hasılatın ise o günün fiyatı olarak personele kalması halinde ticari bir teamül bulunduğu hatırlatıldı. böyleki fiyat ödeme sisteminde ne kadar çalışırsa çalışsın mal sahibine verilen ölçünün değişmeyeceği, ticari taksi sahibinin günlük kendisinin aldığı ölçüden ayrıyeten sürücüye fazla çalışma fiyatı ödemesi halinde fazla çalışmanın büsbütün kendi aleyhine olacağı vurgulandı. Bu niçinle fazla çalışma fiyatı talebinin reddedildiği nedeni öne sürülerek davanın kısmen kabulüne karar verildi.
Her iki taraf avukatı da sonucu temyiz edince devreye Yargıtay 9. Hukuk Dairesi girdi. Mahkeme kararının bozulduğu Yargıtay sonucunda; “Davacı; davalıya ilişkin takside sürücü olarak çalıştığını ve fazla mesai yaptığını sav etmiş, argümanını ispat hedefiyle şahit kanıtına dayanmış ve davacı fazla mesai yaptığını şahit beyanlarıyla ispatlamıştır. Hasılata bağlı günlük yevmiyeli olarak çalışan emekçilerin yevmiyelerinin ölçüsü günlük çalışma müddetine bağlı olup, ne kadar hayli çalışırsa yevmiye artacağından çalışılan tüm saatlerin olağan fiyatı yevmiye içerisinde alındığından fazla çalışma fiyatının zamsız meblağının yevmiyenin ortasında ödendiği kabul edilerek fazla çalışma fiyatının sadece%50 artırımlı kısmı hesaplanıp karar altına alınmalıdır. Bu niçinle belgede mevcut eksper raporu bir değerlendirmeye tabi tutularak, fazla çalışma fiyatının yalnızca yüzde 50 artırımlı kısmı hesaplanıp, makul oranda bir takdiri indirim yapılarak, fazla çalışma fiyatının karar altına alınması gerekirken, yerinde olmayan münasebet ile talebin reddi yanılgılı olup, bozmayı gerektirmiştir.” denildi.
Taksicinin fiyatı gerçek hesaplanmalı
bir daha yapılan yargılamada İş mahkemesi birinci sonucunda direndi. Bu karar da temyiz edilince devreye bu sefer Yargıtay Hukuk Genel Şurası girdi. Emsal nitelikte bir karara imza atan Konsey, taksicilere fazla mesai fiyatı verilmesi gerektiğine hükmetti. Kararda şu sözlere yer verildi: “İşçininparçabaşıücretiarasında zamsız kısmı ödenmiş olmakla, fazla çalışma fiyatı yalnızca yüzde elli artırım ölçüsüne göre belirlenmelidir. Hasılata bağlı günlük yevmiyeli olarak çalışan emekçilerin haftalık kırkbeş saatten çok çalışsa dahi fazla çalışma fiyatına hak kazanmayacağına ait bir düzenleme bulunmamaktadır. Bu prestijle, hasılata bağlı günlük yevmiyeli olarak çalışma sisteminde, haftalık 45 saati aşan bir çalışması bulunması durumunda çalışanın fazla çalışma fiyatına hak kazanacağı kabul edilmelidir. Öteki taraftan, emekçinin çalışma müddeti arttıkça geliri de artış göstereceğinden, fazla çalışma fiyatının zamsız meblağının yevmiyenin ortasında ödendiği kabul edilerek fazla çalışma fiyatının yalnızca yüzde elli artırımlı kısmı hesaplanmalıdır. .Bu prestijle, belge çerçevesindeki kanıtlar, yapılan işin niteliği ve şahit beyanları dikkate alındığında davacının fazla çalışma yaptığı anlaşıldığından, mahkemece davacının haftalık kaç saat fazla çalışma yaptığı belirlenmeli, sonrasındasında fazla çalışma fiyatının yalnızca yüzde elli artırımlı kısmı hesaplanmalı ve hesaplanan ölçüden da karineye dayalı makul oranda indirim yapılarak karar verilmelidir. Hal bu biçimde olunca Hukuk Genel Konseyi’nce da benimsenen Özel Daire bozma sonucuna uyulmak gerekirken, evvelki kararda direnilmesi yol ve yasaya alışılmamıştır.”